مراسم ۶۰ سالگی تماشاخانه سنگلج در روز پنجشنبه، ۲۴ مهرماه جمعی از هنرمندان و پیشکسوتان تئاتر گرد هم آمدند تا این سالگرد را جشن بگیرند.
مراسم شصتمین سالگرد تأسیس تماشاخانه سنگلج در روز پنجشنبه، ۲۴ مهرماه برگزار شد و جمعی از هنرمندان پیشکسوت، مدیران و علاقه‌مندان تئاتر کشور در این برنامه حضور داشتند.
در میان حاضران، هنرمندانی چون علی نصیریان، اکبر زنجانپور، فرهاد آییش، اکبر رحمتی، هادی مرزبان، محمدرضا خاکی، آتش تقی‌پور، سعید امیرسلیمانی، فرزانه کابلی، مائده طهماسبی، اتابک نادری، اردشیر صالح‌پور، عبدالرضا اکبری، وحید لک، کوروش سلیمانی، حامد شیخی، هادی عامل‌هاشمی، علی برجی، مهرداد بیات، وحید فخر موسوی، مهدی افشین‌نژاد و آرمان امامبخش و… حضور داشتند.
همچنین مدیرانی از جمله محمدمهدی احمدی، سرپرست معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسینی‌پور، مشاور وزیر و مدیر روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رضا مردانی، مدیرکل هنرهای نمایشی و پریسا مقتدی، مدیر تماشاخانه سنگلج در این مراسم حضور داشتند.
تقوایی و مهرجویی جواهر هنر بودند
علی نصیریان در این مراسم با یادی از مرحوم ناصر تقوایی و داریوش مهرجویی، گفت: «ناصر تقوایی جواهر ارزشمند هنر کشور بود و از دست دادن او بسیار غم‌انگیز است. گرچه بزرگان رفتند، ولی نسل جوانی در هنرهای نمایشی داریم که می‌تواند جایگزین شایسته‌ای برای آنان باشد.»
نصیریان سپس با مرور خاطرات خود از تماشاخانه سنگلج و نخستین نمایش‌هایی که اجرا کرده بود، گفت: «این تماشاخانه از نظر صدا و دید، تئاتر بسیار خوبی است. آن زمان که ما شروع کردیم، زمستان‌ها بخاری‌هایی ابتدایی داشت، اما اینجا ساخته شد و رونق گرفت. در آن زمان اصلاً وزارت فرهنگ و تئاتر نبود و با کارهای ما بود که مهرداد پهلبد، رئیس وقت فرهنگ و هنر، تماشاخانه سنگلج و اداره تئاتر را ساخت. در هنرهای زیبا فقط ابوالحسن صبا ارکستر ملی را راه‌اندازی کرده بود، اما بخش تئاتر نداشت.»
او به خاطرات خود از راه‌اندازی اداره هنرهای دراماتیک اشاره کرد و گفت: «جوانمرد در سمعی و بصری که تازه تاسیس شده بود کار می‌کرد، ولی من بیکار بودم و گفت مرا استخدام کنند. تحت نظر حسن شیرازی در مجله نمایش کار می‌کردم و در اتاق آقای گرمسیری افراد زیادی مثل سهراب سپهری و ابوالحسن صبا را دیدم. سپس پهلبد دستور ساخت اداره هنرهای دراماتیک را داد.»
نصیریان درباره ساخت تماشاخانه افزود: «زمین متعلق به شهرداری بود و معمار ارمنی، بابایان، بدون دستمزد آن را ساخت. این تئاتر با کمک و حمایت ساخته شد و ما که یتیم بودیم، آن را با عشق ایجاد کردیم.»
شناسنامه و هویت هر ملتی، فرهنگ آن است
استاد نصیریان همچنین با مرور اجرای نمایش‌های قدیمی در سنگلج و مرور پوسترهای نمایش‌های کارگردانی شده خود، خاطراتش را زنده کرد. او بر صندلی‌ها دست کشید و برای لحظاتی روی صحنه رفت تا حس نوستالژیک برای حاضرین ملموس شود. سپس کیک شصتمین سالگرد تماشاخانه بریده شد و نصیریان به یاد خاطرات جوانی، قطعه‌ای آوازی اجرا کرد.
وی خطاب به مدیران هنری کشور تأکید کرد: «شناسنامه و هویت هر ملتی، فرهنگ آن است. هیچ سخنرانی و انتشار روزنامه‌ای به اندازه هنر تأثیرگذار نیست و بی‌توجهی به فرهنگ، اشتباه بزرگی است. هنرمندان ما درجه یک هستند و بازیگران ما چیزی از دیگران کم ندارند. نه فقط سینمای ما بلکه تئاتر ما هم در فستیوال‌های بین‌المللی موفق بوده است. تقویت و حمایت از هنرهای نمایشی بهترین راه معرفی یک ملت است. با هنر می‌توانیم ملت خود را به دنیا معرفی کنیم و گروه‌های هنری را به دیگر کشورها بفرستیم تا فرهنگ و هنر ایران معرفی شود.»
نصیریان با یادآوری اجرای نمایش «خانه برناردا آلبا» توسط روبرتوچولی در ایران و آلمان افزود: «تمام بازیگران دختر ایرانی بودند و اجرای نمایش در آلمان، توجه همگان را جلب کرد. بهترین معرف ملت‌ها، فرهنگ آنهاست. من که پیر شده‌ام و ذی‌نفع نیستم، می‌خواهم بستر کار برای جوانان فراهم شود تا بتوانند هنر ایران را به جهان معرفی کنند.»
برای فعالیت جوانان بسترسازی شود
او خطاب به مهدی احمدی، سرپرست معاونت هنری گفت: «اینها را مقامات منتقل کنید و برای فعالیت جوانان بسترسازی شود تا دنیا هنر جوانان ما را ببیند.»
محمدمهدی احمدی ضمن تسلیت درگذشت استاد ناصر تقوایی، گفت: «تماشاخانه سنگلج یک ویژگی بارز دارد. اعتبار بعضی مکان‌های هنری به نام و حضور شخصیت‌های برجسته عجین شده و حرمت یافته است. همین قداست موجب ماندگاری و جلوگیری از تخریب می‌شود و نسل‌های بعد می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.»
وی ادامه داد: «وقتی به تاریخچه تماشاخانه نگاه می‌کنیم، با نام و چهره بزرگان بسیاری مواجه می‌شویم، از جمله علی نصیریان، بهرام بیضایی، عزت‌الله انتظامی، محمدعلی کشاورز، اکبر زنجانپور و دیگران. حضور این بزرگان، به تماشاخانه قداست و حرمت ویژه داده است. برگزاری مراسم زادروز سنگلج ابتکار فرخنده‌ای است و باید نسل جوان نیز در سال‌های آینده حضور پیدا کند تا با تاریخچه این تالار آشنا شوند.»
بیشتر بخوانید:
بهرام بیضایی راوی زنان، اسطوره و تاریخ
محمدرضا خاکی: از شرایط تئاتر خسته شده‌ام؛ انتقاد از مدیران بی‌برنامه
اتابک نادری، مدیر پیشین تماشاخانه سنگلج، درباره پیگیری‌های خود برای توسعه و در اختیار گرفتن ساختمان مجاور گفت: «زمان بازسازی تماشاخانه متوجه اسناد مربوط به خریداری ساختمان مجاور شدم. با استاد انتظامی و استاد نصیریان صحبت کردم. دهه ۶۰ زمان مدیریت دکتر منتظری اقدامی حقوقی انجام شد اما رای دادگاه رد شد، چرا که به دلیل انقلاب مبایعه‌نامه رسمی نداشتیم و مالک ساختمان فوت کرده بود و وارثان فروخته بودند.»
نادری افزود: «شهردار وقت، آقای قالیباف، دستور داد ساختمان به سنگلج اختصاص یابد، اما بعد از رفتن ایشان این موضوع اجرایی نشد. این تماشاخانه می‌تواند بافت فرهنگی منطقه را بازگرداند. ایجاد سالن‌های بلک‌باکس برای فعالیت جوانان ضروری است تا لاله‌زار دوم در خیابان بهشت رخ ندهد.»
مطالبه خانواده تئاتر اختصاص ساختمان مجاور است
اردشیر صالح‌پور نیز با اشاره به کم‌توجهی مدیران شهری به فضاهای فرهنگی گفت: «پیگیری اختصاص ساختمان مجاور به فعالیت‌های تئاتر از آموزش و اجرا تا موزه، مطالبه جدی خانواده تئاتر است.»
در بخش دیگری، پوستر شصتمین زادروز تماشاخانه سنگلج با حضور معاون هنری وزیر، رضا مردانی، مدیر کل هنرهای نمایشی و مدیر و معاون تماشاخانه سنگلج توسط سعید امیرسلیمانی رونمایی شد.
در پایان مراسم، نشان شصتمین سالگرد تماشاخانه سنگلج به هادی مرزبان اهدا شد. پریسا مقتدی، مدیر تماشاخانه یادداشتی درباره شصتمین سالگرد خواند و هدایایی به هنرمندان پیشکسوت اهدا کرد.
همچنین محمد احمدی، دانشجوی ۲۰ ساله تئاتر از دانشگاه سوره با اجازه علی نصیریان یک قطعه کوتاه سیاه‌بازی اجرا کرد و نصیریان با او همراهی نمود. وقتی احمدی خواست دست نصیریان را ببوسد، استاد گفت: «هرگز دستبوس کسی نشوید؛ این فرهنگ تملق را گسترش می‌دهد.»
در پایان، علی نصیریان با وجود خستگی به صحنه بازگشت و وضعیت صندلی‌ها، پرده و صحنه را مشاهده کرد و نکاتی درباره مراقبت از سالن و تغییرات آن بیان کرد تا تعلق خاطر خود به تماشاخانه سنگلج را نشان دهد.